Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων

Πηγή: Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η μεταβυζαντινή μονή οφείλει την ιδιαίτερη ονομασία της στο γεγονός ότι, κατόπιν υποδείξεως της Παναγίας, μάστορες πελέκησαν με ξύλινα εργαλεία το βράχο πάνω στον οποίον είναι χτισμένη. 

Πηγή: palamasgr.blogspot.com

Πηγή: Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού/19η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Η ίδρυση της μονής τοποθετείται κατά την επικρατέστερη εκδοχή στα τέλη του 15ου αιώνα. 

Πηγή: Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

Η σημερινή μορφή της είναι δημιούργημα του οσιομάρτυρα Δαμιανού (η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου), ο οποίος μάλιστα ιστορείται ως κτήτορας σε δύο από τις τοιχογραφίες του μοναστηριακού συγκροτήματος. 

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων

Η ιστορική μονή της Πελεκητής περιλαμβάνει δύο ναούς, της Αναλήψεως του Σωτήρος και της Παναγίας Φανερωμένης. 

Πηγή: Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

Ο κεντρικός ναός, αφιερωμένος στην Ανάληψη του Σωτήρος, μονόχωρος με νάρθηκα, φέρει ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο και εξαίρετες αγιογραφίες του 1654. 

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων

Ο αθωνικού τύπου ναός της Παναγίας φέρει αγιογραφίες της περιόδου 1666-1674 και εικόνες κρητικής τέχνης.

Πέραν των δύο ναών, την εικόνα της μονής συνθέτουν το μικρό αρχονταρίκι και το παλαιό ηγουμενείο, κελιά, καμαροσκέπαστοι διάδρομοι και στοές, ξύλινες σκάλες, αποθήκες, μικρά παράθυρα και πολεμίστρες. 

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων

Όπως και οι λοιπές μονές των Αγράφων, η μονή Πελεκητής είχε σημαντική συμβολή στον επαναστατικό αγώνα του 1821.

Μεταξύ άλλων, προσκυνητής της μονής υπήρξε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. 

Πηγή: palamasgr.blogspot.com

Στη μονή Πελεκητής φυλάσσονται τα λιγοστά περισωθέντα κειμήλια αυτής. 

Πηγή: Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων

Η μονή Πελεκητής, που αναγνωρίστηκε ως σταυροπηγιακή από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Ραφαήλ Β’ το 1606, υπάγεται στη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων. 

Πηγή: Δήμος Λίμνης Πλαστήρα

in.gr